Kahramanmaraş Pazarcık merkezli 7.7 ve Elbistan merkezli 7.6 büyüklüğündeki depremlerde son durum: 3 bin 432 yurttaş yaşamını yitirdi.
Kahramanmaraş’ta ilki dün sabaha karşı 04.17, ikincisi 13.24’te gerçekleşen Richter ölçeğine göre 7.7 ve 7.6 büyüklüğündeki iki deprem ve izleyen artçı sarsıntılar sonucu yaşamını yitirenlerin sayısı 3 bin 432’a yükseldi. Yaralı sayısı ise 21 bin 103 olarak açıklandı.
Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanı (AFAD) Yunus Sezer, Kahramanmaraş merkezli ve çevre 10 ili vuran depremle ilgili son gelişmelerle ilgili açıklamalarda bulundu.
243 artçı deprem geliştiğini açıklayan Sezer, “Bölgede 16 bin 400 arama kurtarma ve destek personelimiz çalışma yapmaktadır. Hava koridoruyla sürekli afet bölgelerine bu personellerimiz hava alanlarından taşınmakta hem kara hem de hava yoluyla. Maalesef hayatını kaybeden vatandaşlarımızın sayısında artışlar var” sözlerini paylaştı.
Sezer açıklamasında şu bilgilere yer verdi:
* Şu ana kadar 65 bin kadar çadır ve çadır içi malzeme afet bölgesine gönderilmiş durumda. Havanın müsaade ettiği ölçüde hava koridorunu da daha aktif bir şekilde kullanarak tüm arama kurtarma personellerimizi de oraya göndermeyi düşünüyoruz.
* 300 binin üzerinde battaniye ve diğer ısıtıcı türü malzemelerimiz gönderilmiş durumda. Şu ana kadar Gençlik ve Spor Bakanlığımıza ve Milli Eğitim Bakanlığımıza ait yatakhanelerde vatandaşlarımız misafir edilmektedir. İkram araçları ve mobil mutfaklarımızla birlikte tüm sivil toplum kuruluşlarımız afet bölgesinde.
* Ülkemizin bütün imkânlarını afet bölgesine Adana’dan Gaziantep’ten Malatya’ya kadar havaalanlarımız kullanılarak buradaki personel sayılarımızı takviye ettiğimizi ve sahada arama kurtarma faaliyetlerini devam ettirdiğimizi belirtmek istiyorum.
Türkiye dün yine depremle sarsıldı. Sabaha karşı 04.17’de merkez üssü Kahramanmaraş’ın Pazarcık ilçesi olan deprem gerçekleşti. Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi ve AFAD depremin büyüklüğünü önce Richter ölçeğine göre 7.4 olarak açıkladı ancak ilerleyen saatlerde 7.7 olarak güncelledi. Avrupa-Akdeniz Sismoloji Merkezi (EMSC) ise depremin Gaziantep’te olduğunu, 7.8 büyüklüğünde olduğunu bildirdi.
Bölge nüfusu 13 milyonun üstünde
Yerin 7 kilometre derinliğinde gerçekleştiği tespit edilen deprem, Kahramanmaraş, Gaziantep, Malatya, Osmaniye, Diyarbakır, Şanlıurfa, Adana, Adıyaman, Hatay ve Kilis’te etkili oldu. Yaklaşık bir dakika süren deprem, Kuzey’de Gürcistan güneyde Mısır’a kadar olan geniş bir bölgede duyuldu. Yurttaşlar depremle birlikte sokaklara çıktı. Kahramanmaraş merkezli depremler sadece Türkiye’de 10 kentte 13 milyon 421 bin 699 kişinin yaşadığı bölgeyi etkiledi.
İkinci sarsıntı Elbistan’da
Kahramanmaraş, sabah saatlerinde gerçekleşen depremin şokunu yaşarken öğlen saatlerinde ikinci bir sarsıntı yaşandı. Saat 13.24’te merkez üssü Kahramanmaraş’ın Elbistan ilçesi olan 7.6 büyüklüğünde, yine yerin 7 kilometre derinliğinde deprem oldu. Elbistan’da yaşanan sarsıntı, çevre illerden Ankara’ya, Karadeniz’e kadar geniş bir bölgede duyuldu. İkinci büyük depremde, Malatya’da ilk depremde hasar gören sekiz katlı bir bina yerle bir oldu.
Ulaşım aksadı
Deprem sonrası iletişim sistemi çöktü. Cep telefonları ve internet çalışmadı. Enkaz altında kalanlar ve yaralılar yardım ekiplerine ulaşamadı. Yurttaşlar, deprem bölgesindeki yakınlarından haber alamadı. GSM operatörleri deprem bölgesinde yaşayanlara ücretsiz internet ve SMS hizmeti sağlayacağını duyurdu.
Dördüncü düzeyde alarm
İçişleri Bakanı Süleyman Soylu, yaptığı açıklamada “Dördüncü seviye alarm ortaya koyduk. Bu, uluslararası yardımı da içeren bir alarmdır” dedi.
Okullar tatil
Milli Eğitim Bakanı Mahmut Özer, “Tüm Türkiye’de okullarımızı 13 Şubat’a kadar 1 hafta tatil ediyoruz” açıklaması yaptı. YÖK, bölgedeki üniversitelerde eğitime ara verildiğini duyurdu. Deprem bölgesindeki yargı faaliyetleri durduruldu.
Üç asker yaşamını yitirdi
Bölgeye arama kurtarma ekiplerinin ulaştırılması için Türk Silahlı Kuvvetleri tarafından “hava yardım koridoru” oluşturuldu. Çalışmaları denetleyen Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar, “Sağlık ekiplerini, arama kurtarma ekiplerini ve araçlarını deprem bölgesine sevk etmek için uçaklarımızı seferber ettik. Silahlı Kuvvetler olarak hasar ve zayiat belirlemeye yönelik çalışmalarımızı sürdürüyoruz” dedi. Bölgedeki askeri üsler de depremden etkilendi. ‘Üç askerimiz şehit oldu. Çok sayıda askerin de yaralandığı’ açıklandı.
Artçılar sürecek
Depremin ardından üçü 6.6’nın üzerinde 185’ten fazla artçı sarsıntı gerçekleşti. İlk depremde hasar gören birçok bina artçı sarsıntılarla birlikte yıkıldı. Yetkililer, deprem bölgesinde yaşayanlara “Evlerinize girmeyin” uyarısı yaptı. Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araştırma Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Haluk Özener, merkez üssü Pazarcık ilçesi olan depremle ilgili açıklama yaptı. Özener, son depremlerin 17 Ağustos 1999’da gerçekleşen depremle eşit büyüklükte olduğunu belirterek “Dolayısıyla bu coğrafyada 24 yıllık geçen bir sürede gördüğümüz en büyük depremle karşı karşıyayız” dedi. Artçı sarsıntıların yaklaşık 53’ünün 4’ün üzerinde olduğunu aktaran Özener, “İlerleyen zamanlarda bu sayıların çok daha arttığını göreceksiniz. 7’si 5’in üzerinde artçı depremler aylarca hatta bir yıla yakın sürebilir.” Prof. Dr. Özener, 2017 yılındaki Bodrum Kos depreminin 9 bin 9 artçısı olduğunu da dile getirdi. Deprem sonrası Doğu Akdeniz’de tsunami tehlikesi olduğuna ilişkin savlar da gündeme geldi. Ancak AFAD yetkilileri böyle bir risk olmadığını açıkladı. Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı, depremi fırsat bilerek fahiş fiyat artışı yapan bazı otobüs firmaları ile depremzedelerin kullanımı için yaşamsal öneme sahip battaniye gibi eşyaları yüksek fiyattan satan işletmeler hakkında inceleme başlattı.
Deprem bölgesi yağmalandı
Deprem bölgesinde çevre illerden gelenler tarafından hırsızlık ve yağma olayları yaşandığı savlandı. Zafer Partisi Genel Başkanı Ümit Özdağ toplumsal paylaşım ortamından, “Bölgeden alçakça yağma görüntüleri geliyor. Yağmacılara karşı asker ve polise vur emri verilmeli. Aksi takdirde ülke olarak önü alınamayacak olaylar ile karşılaşacağız” paylaşımı yaptı.
Erzincan’dan sonra en büyük
Kahramanmaraş’ta dün yaşanan deprem, 1939 yılında gerçekleşen 7.9’luk Erzincan depreminden sonraki en büyük deprem olarak kayıtlara geçti. Maraş depremi, 1999 Marmara depremi sonrası yaşanan en büyük deprem oldu.
Önemli ilk 10 saat
Uzmanlara göre deprem sonrası enkaz altında kalan bir kişi ortalama 2-3 gün boyunca dayanabiliyor. Bu süre kişinin hem ruhsal hem de fiziksel durumuna, bulunduğu yere göre değişiklik gösterebiliyor. Hava alan ve ihtiyaç giderebilecek bir yerde kalan kişi enkaz altında daha uzun süre dayanabiliyor.
Enkaz altında sürekli toz, toprak, kireç solumak yabancı maddelerin akciğere yığılmasına yol açıyor. Soluk alıp verme düzeni bozuluyor. Akciğer yetmezliği, akciğer zarının yırtılması ve akciğerin hava kaçırması başlayabiliyor. Enkazdaki ilk 10 saatin ardından ölüm riski giderek artıyor.
‘Adeta kıyameti yaşıyoruz’
Kahramanmaraş merkezli iki deprem sonrası birçok ilde korku ve panik yaşandı. Soğuk havada sokakta kalan yurttaşlar yardım beklerken ekipler yardım ulaştırmak için zamanla yarıştı. Kahramanmaraş’ta bir yurttaş, “Kıyamet gününü yaşıyoruz. Arabası olanlar arabasına sığındı. Benzin istasyonları yakıt vermiyor. İnsanlar yalın ayak, soğuktan donuyor. Marketler kapalı, içecek su bile yok. Toplanma yeri yok. Nereye gideceğimizi bilmiyoruz. Polislere, ambulanslara bile mazot vermiyorlar. Polisler de yolda kaldı. Enkaz altındakiler bir tarafta yaşam mücadelesi verirken dışarıdaki insanlar soğuktan donmamak için savaş veriyor” dedi.
Soğukla mücadele
Evleri yıkılan depremzedeleri soğuk hava da vurdu. Meteoroloji verilerine göre, Kahramanmaraş’ta kar ve gece don olayı bekleniyor. Hava sıcaklığı sıfırın altında 5 dereceye kadar düşecek. Gaziantep’te karla karışık yağmur etkili olacak. Hava sıcaklığı önümüzdeki günlerde sıfırın altında 3 dereceye kadar inecek. Hatay’da ve Osmaniye’de hava yağmurlu. Malatya’da kar yağışı etkili, sıcaklıkların sıfırın altında 4 dereceye kadar düşmesi bekleniyor. Adıyaman ve Diyarbakır’da karla karışık yağmur etkili olacak. Kilis ve Şanlıurfa’da yağmur bekleniyor.
Enkazda can pazarı
Binlerce insanın enkaz altında kaldığı bölgede acı, korku ve gözyaşı vardı. Bir de enkaz altındaki yaralılara ulaşma telaşı. Yıkılan her binanın etrafında “Sesimi duyan var mı?” haykırışları yankılandı. Ancak ekipler yetersiz kaldı. Yurttaşlar kendi olanaklarıyla enkaz altında kalanlara ulaşmaya çalıştı.
Tırnaklarıyla kazdılar
Depremin merkez üssü Pazarcık’ta bulunan bir binada yaşayan dört kişilik Güneş ailesi yıkılan binanın altında kaldı. Anne, baba ve oğulları enkazdan çıkarılırken 5 yaşındaki Ayşe Kübra’ya ulaşmak zaman aldı. Küçük kız, depremden 7 saat sonra sağ olarak kurtarıldı. Küçük kız hastaneye kaldırıldı. Ayşe’yi kurtaran ekipte yer alan öğretmen, “Enkazı tırnaklarımızla kazdık” dedi. İskenderun’da Kaplan Apartmanı yıkıldı. 22 yaşındaki Kürşat Kaplan, depremden 14 saat sonra enkazdan kurtarıldı.
Diyarbakır’da Bağlar ilçesindeki Yoldaş Apartmanı’nın enkazında kalan Osman Cengiz ise depremden 11 saat sonra enkazdan yaralı çıkarıldı.
Elif yaşama tutundu
Malatya’da, beş katlı bir apartman saat 13.24’te gerçekleşen 7.6 büyüklüğündeki ikinci depremde çöktü. Ekipler, binanın enkazında arama kurtarma çalışması başlattı. Ekiplerin, saat 16.00 sıralarında önce Elif (7) ve Hamit Taneli (14) kardeşlere, 20 dakika sonra da babaları Murat Taneli’ye (60) sağ olarak ulaştı. Adıyaman’da 15 yaşındaki Bedriye Öztürk, yerle bir olan 8 katlı apartmanın enkazında kaldı.
İmdat çığlığı
Tiyatro sanatçısı Orhan Aydın, Hatay’ı da etkileyen deprem sonrasında kızının enkaz altında olduğunu açıkladı. Aydın, “İmdat” diyerek yardım istedi.
Kar suyu içiyorlar
Depremin vurduğu Malatya’da yaşayan bir çocuk annesi Mutlu Demir, evinin hasar gördüğünü, sokakta kaldıklarını söyledi. Kalacak yer bulamadıklarını belirten Demir, “Hava çok soğuk, üşüyoruz. Yağmurda ıslandık. Askerlik şubesine gittik, bina yıkılır diye almadılar. Okullar kapalı. Su bile yok. Karı eritip içiyoruz” dedi. Kentte “Şebeke suyunu içmeyin” uyarısı yapıldı.
Bizim Anadolu / 7 Şubat 2023
