Yurtdışına çıkış harcına zam haberi Türkler kadar Yunanları da endişelendirdi.
Önümüzdeki hafta TBMM’ye gelmesi ve yeni vergi paketinde yer alması beklenen Gelir İdaresi Başkanlığı’nca 150 TL olan yurtdışı çıkış harcının 3 bin TL’ye yükseltilmesi önerisinin gündeme gelmesi, yurt içinde ve dışında derin yankılar uyandırdı.
Türkiye’de yurtdışı çıkış harcına zam önerisinin tartışmaları sürerken, aynı dönemde Yunanistan’ın da adalara seyahat edenler için liman vergisini artırmayı planlaması Türk turiste çifte darbe oldu. Her iki kıyının bu yüksek zamlı fiyat artışlarını uygulaması halinde hem yurtdışı hem de Yunan adaları Türk turist için bundan böyle hayalden öteye geçemeyecek.
Tek kişinin Yunan adasına gidiş-dönüş maliyeti 5 bin liranın üstüne çıkıyor.
Turizmleri büyük ölçüde Türk turistlere dayanan Chios / Sakız, Lesvos / Midilli, Samos / Sisam, Kastolorizo / Meis, Simi / Sömbeki, Thasos / Taşöz, Leros / İleryoz ve Kalimnos / Kilimli gibi Yunan adalarının otel, restoran ve kafe işletmecileriyle küçük esnafı da Türkiye’de gündeme gelen zamlı yurtdışı çıkış harcı haberlerini endişeyle takip ediyor. Yurtdışı çıkış harcının yükseltilme önerisi meclise gelir ve kabul edilirse, bundan en çok etkilenecek olan sektörlerden biri de Türkiye kıyılarıyla Yunan adaları arasında feribot işletmeciliği yapan firmalar. Yurtdışı çıkış harcı 3 bin liraya yükseltilirse, Türkiye’den Yunan adalarına gidiş dönüş bedeli adadan adaya değişirken, Çeşme’den 4,32 deniz mili, bir başka deyişle 8 kilometre mesafedeki Sakız Adası’na tek kişinin iki taraftaki liman vergileriyle birlikte 2 bin 213 TL’ye mal olan gidiş-dönüş maliyeti 5 bin 213 TL olacak. Dört kişilik bir ailede ise bu rakam 20 bin liranın üzerine çıkıyor.
Türk feribot işletmecileriyle Yunan turizmciler konuyu değerlendirdi.
Mavi sularda süzülerek iki kıyıyı birleştiren, turizm ve ticaret taşımacılığı yapan feribot işletmecisi 5 firma ile Midilli Turizm, Seyahat ve Gemi Acenteleri Birliği Genel Sekreteri, Sakız Adası Turizm Organizasyonu Başkanı ile Midilli’de Kuzeydoğu Ege merkezli ‘WOM Hospitality’ adlı konaklama şirketinin kurucusu bayram öncesi gündeme gelen ‘Yurtdışı çıkış Harcı’nın 150 TL’den 3 bin TL’ye yükseltilmesi önerisinin geçerlilik kazanması halinde turizme, kendilerine ve Türk turiste nasıl yansıyacağını değerlendirdi.
Yurtdışı çıkış harcı yükseltilme konusu Sakız adası turizm toplantısında tartışıldı
Türkiye’de artırılması gündeme gelen yurtdışı çıkış harcı, Sakız Adası Turizm Komisyonu toplantısında da gündem yaratarak tartışma konusu oldu. 50 Cent olan liman vergisini 5 Avro’ya çıkarmaya hazırlanan Sakız adasında, Türkiye’nin de 150 liralık yurtdışı çıkış harcını 3 bin liraya çıkaracağının gündeme gelmesi endişe yarattı. Sakız Adası Turizm Organizasyonu Başkanı Kostas Moundros, kendisine yazılı olarak ilettiğimiz ‘Türkiye’de yurtdışı çıkış harcının 150 liradan 3 bin liraya yükseltilmesinin gündeme geldiğini, eğer söylenen rakam uygulamaya geçerse, bu gelişmenin geliri büyük oranda Türk turiste dayanan Sakız adası turizmini ve ekonomisini nasıl etkileyeceği’ sorumuzu aynı gün Sakız Belediye Başkanı ile Yunan hükümetinin bir parlamento üyesinin de yer aldığı turizm komisyonu toplantısında cep telefonundan okuyarak dile getirdi. Moundros, toplantıda Türk hükümetinin harcı 3 bin liraya artırması durumunda kendilerinin de liman vergisini 5 Avro’ya artırmalarının Türk turistin kaybı demek olduğunu belirterek, ‘Bu şartta ve bu fiyatlarla hangi turist bizim adamıza gelir’ sorusunu yöneltti.
Moundros: ‘Adamıza ziyaretçi girişinin önemli ölçüde azalacağına inanıyoruz.’
Sakız Adası Turizm Organizasyonu Başkanı Kostas Moundros yaptığı özel açıklamada ise şu görüşleri paylaştı: ‘Türkiye dışına çıkmak isteyen her Türk vatandaşı için yaklaşık 85 Avroluk ek maliyetle biz turizmciler olarak, adamıza ziyaretçi girişinin önemli ölçüde azalacağına inanıyoruz. Sizin bana ilettiğiniz soruyu belediyedeki turizm komisyonu toplantımızda gündeme getirdim, bir sorun olarak da adalı milletvekilimize arz ettik. Türkiye’de ekonomik kriz ve kur farkından dolayı insanların alım güçleri düşünce ve vize almakta sorun yaşayınca pandemiden sonra daha önceki yıllara göre adamıza gelen Türk turist sayısı düşmüştü. Bu yıl uygulamaya geçilen kapı vizesiyle eski yoğunluk tekrar başlamıştı. Ancak çıkış harcı 4,5 Avro’dan 85 Avro’ya çıkarsa bu kez düşüş değil ciddi oranda Türk turistin adalara gelişi kesilir.’
Harcın 4,5 Avro’dan 85 Avro’ya çıkarılma endişesi
Sakız Adası Turizm Komisyonu toplantısında oturumu takip eden adanın Patrida TV (Vatan) kanalı da konuya geniş yer verdi. Patrida TV haberi, ‘Türk hükümetinin yurtdışına seyahat edenlere uygulamaya hazırlandığı yeni vergiye ilişkin güçlü endişesi, Cuma günü yapılan toplantıda Turizm Organizayonu Başkanı K. Mondros tarafından dile getirildi. Özellikle karşı taraftan gelen bilgilerde, Maliye Bakanlığı’nın ülkeden çıkış ücretini 150 liradan 3 bin liraya, yani 4,5 Avro’dan 85 Avro’ya çıkaracak bir yasa tasarısı sunmaya hazırlandığı belirtiliyor. Bu gerçeğin eğer geçerliyse, adalarımıza seyahat maliyetini önemli ölçüde artırması bekleniyor ve her iki ülkede de liman ücretlerinde yapılan artışlara ek olarak geliyor’ diye verdi.
İnandı: Bunu tartışmaktansa tamamen kaldırılmasının tartışılması gerektiğini düşünüyorum.
Ege’nin iki kıyısı (Çeşme-Sakız / Ayvalık-Midilli) arasında sefer yapan TURYOL firmasının Yunan Adaları Koordinatörü ve Yönetim Kurulu Üyesi Kadir İnandı konuyla ilgili şöyle konuştu:
‘Bu konu hakkında prensip olarak devletin yurtdışına çıkacak insanlardan alacağı 150 TL’ye veya daha yüksek bir bedele ihtiyacının olmadığını düşünüyorum. Bu her anlamda iş yükü sorumluluk suistimalinin önünü açmak demek ve birçok sıkıntı yaşanabilecek bir konu. İnsanların seyahat özgürlüğünün anayasal güvence altında olduğu düşündüğümüzde yurtdışına çıkış için verilen bir hizmet, yabancılar için de verildiği halde, onlardan bu ücret talep edilmiyor. Yani bu bir harç değil. Eğer bu bir hizmet olsaydı ve hizmetin karşılığında bu bedel alınmış olsaydı bunun yerli-yabancı herkesten alınması gerekiyordu. Demek ki bu hizmet ücretsiz verilebiliyor, yabancılara verildiği gibi. Dünyada bir benzerinin olmadığı bu uygulamanın derhal kaldırılması yönünde görüş bildirmek istiyorum. Tutarın ne olduğunun önemi yok. Bunu tartışmaktansa tamamen kaldırılmasını tartışılması gerektiğini düşünüyorum.’
Ayan: Eğer öneri yasalaşırsa biz feribot işletmelerini zorlar.
Türkiye’nin turizm lokomotiflerinden Çeşme ile Yunanistan’ın beşinci büyük adası Chios / Sakız Adası arasında karşılıklı sefer yapan Yunan SunRise Tour firmasının Türkiye temsilcisi Işık Ayan ise yurtdışı harcının yükseltilme olasılığına ilişkin şöyle görüş belirtti: ‘Bu sene sezondan beklentimiz yüksekti. Nitekim kapı vizesinin uygulanmaya başlamasıyla birlikte misafirlerimizde yaklaşık iki katı bir artış olmuştu. Ancak yurtdışı çıkış harcına yüksek oranda zam yapılacak olmasının gündeme gelmesi yolcular gibi tek işi iki kıyı arasında feribot işletmeciliği yapan bizlerde endişe yarattı. Eğer öneri yasalaşırsa biz feribot işletmecilerini zorlar; özellikle de Çeşme ve Ayvalık üzerinden karşı kıyıya sefer yapan firmaları. Çünkü Çeşme diğer limanlar Marmaris, Bodrum, Fethiye ve Kuşadası gibi yabancı turistin çokça geçtiği bir liman olmadığından, Ayvalık gibi Türk turist ağırlıklı bir liman olduğundan, bizlerde etkisi daha büyük olur. Zaten geçtiğimiz yıllarda Avro kurundan, ekonomik krizden, fiyatlardan, vize maliyetinden ve ekstra masraflardan Türk pazarı daralmıştı. Bu yıl başlayan kapı vize uygulamasıyla hatlarda hareketlenme olunca yüzleri güldürüyordu. Ancak zamlı harç önerisi kabul olursa Türk pazarı oldukça küçülür ve eski rakamlarla yoğun talebi artık göremeyiz. Umarım öneri Meclisten geçmez ve herkes için iyi bir sezon olur.’
Başaran: Bu kadar öldürmeye yönelik uygulanmamalı
Muğla’nın en popüler ve en turistik ilçelerinden biri olan Bodrum’dan modern tıbbın kurucusu Hipokrat’ın doğduğu ve yaşadığı yer olarak bilinen Kos / İstanköy Adası’na sefer yapan Turkish Sealines firmasının sahibi Asım Başaran harçla ilgili şöyle dedi:
‘Gelir İdaresi Başkanlığı’nın 3 bin TL olarak talep ettiği yurtdışı çıkış harcı doğruysa, maalesef ülkemizde çok büyük felaketlerin alttan alttan kaynadığının göstergesi olarak algılanıyor. Çünkü resmi rakamlarca yıllık enflasyon yüzde 53 olarak açıklanırken, resmi harçlara getirilen zamlar yüzde 2000 oranlarında olursa, hangi resmi kaynağa inanabiliriz? Buradan yetkililere seslenmek gerekiyorsa, bu şekilde ülkeyi en vasıfsız insanlar da yönetebilir. İngiltere’de eğitim görmüş yönetici aramaya gerek yok. Kime verilse bu şekilde yönetebilir. Rica ediyoruz, resmi makamlara olan inancımız bu kadar tahrip edilmesin. Her şey bu kadar öldürmeye yönelik uygulanmamalı! Bu zam olursa insanlar nasıl seyahat edebilirler? Sınır ticaretini tamamen bitirme demek olur. Kimse geçmez karşı kıyıya. Sektör ölür. Adeta ‘istihdam yaratma, çalışma, üretme, ticaret yapma’ deniyor. Biraz empati rica ediyoruz.’
Yunan adaları tercihinin nedeni Türkiye’deki pahalılık
‘Bu bayramda da Bodrum’dan Kos adasına yoğun talep oldu. Bayram yoğunluğunu üzülerek ifade etmek istiyorum; Türk turistlerin Yunan adalarını ısrarla bu kadar talep etmesi ülkemizde restoranların ve her şeyin Yunan adaları nezdinde çok pahalı kalmasından kaynaklı diye düşünüyorum. Top yekün her şeyin gözden geçirilmesi gerekiyor.’
Batı bizi kıskanıyor deniyor ise, niçin gelişmemiş ülke örneğini uyguluyoruz?
‘Sadece tatil diye düşünmemek gerek. 20 dakikalık mesafe olduğu için biz Yunan tarafına düğün, hastalık ve cenazelerde de gidiyoruz. Önce 1500 TL, sonra 3000 TL denildi. Bizim gidiş-dönüş bilet fiyatımız 12 yaşında bir ergen için şu an 702 TL iken, yurtdışı çıkış harcı inanılmaz caydırıcı hale getiriyor. Uygulamanın yapıldığı kaç ülke var dünyada? Yok denecek kadar az ve gelişmemiş ülkelerde. Peki Batı bizi kıskanıyor deniyor ise, niçin gelişmemiş ülke örneğini uyguluyoruz? Bayram bu haberlerle buruk geçti. Belki de ilk ve son kez uygun yurtdışı çıkış harcı ücretiyle yurtdışına çıkmak isteyenlerin akınına uğradı. Günde ortalama 140 yolcu taşıdık, kapı vizesi kotası günde 6 kişiyle sınırlandırıldığı için sorun yaşamadık. Eğer yurtdışı çıkış harcı illaki olacaksa, devlete gelir kapısı için bu yol seçiliyorsa, bunu yıllık toplam 3 bin TL olarak alabilirler. Turizm sektöründeki bireyler bir olarak bu konuyu yetkili mercilerle bir an önce çözmeliyiz. Herkese keyifli sezonlar diliyorum.’
Lazeris: Öteki ülkeler de Türkiye’ye gidecek vatandaşları için böyle bir kanun çıkarsa, kimse Türkiye’ye ayak atmazsa iyi mi olur?
Görüşlerini aldığımız Midilli Turizm, Seyahat ve Gemi Acenteleri Birliği Genel Sekreteri ve aynı zamanda Ayvalık Jalem Tur’un Midilli Temsilcisi Mitilene Tours’un sahibi Aris Lazaris ise olası harç zammına karşı şöyle tepki gösterdi: ‘Bu öneri yasalaşırsa bana göre inanılmaz antidemokratik bir uygulama olur. İnsanlara hiçbir ülkede yurtdışına çıkarken böyle afaki vergi koyulmaz. Adeta insanların yurtdışına çıkmasının ve başka ülkeleri görmesinin yasaklanması demek bu. Halbuki tam tersi olması gerekir. Çünkü her yeni kültür ve medeniyeti yerinde tanımak, yeni yerler keşfetmek ziyaretçisine vizyonundan, kültürüne çok şey katar. İnsanın en büyük hakkıdır seyahat etmek. Öteki ülkeler de Türkiye’ye gidecek vatandaşları için böyle bir kanun çıkarsa, o kişiler de yüksek ücretten dolayı Türkiye yerine başka ülkeye gitse ve hiçbir yabancı Türkiye’ye adım atmasa güzel mi olur? Öneri yasalaşırsa önemli gelir kaynağı Türk turist olan birçok Yunan adası inanılmaz derece etkilenir.’
Fulya Omaç
Lesvos / Yunanistan
Bizim Anadolu / 29 Haziran 2024
