Kebek yeni yol mu arıyor?
Genel Seçimler 1 Ekim’de. Altı milyonun üstünde seçmen sandıklara çağrıldı.
2018 başlarında 1 Ekim’de olacağı açıklanan genel seçimler için çalışmalar yaklaşık kırkbeş gündür yoğun biçimde sürüyor.
Toplam 18 partinin katılacağı seçimlerde dört parti öne çıkmış durumda. Bunlar, abecesel sırayla Coalition avenir Québec (Kebek Gelecek Koalisyonu), Parti liberal du Québec (Kebek Liberal Partisi), Parti québécois (Kebek Partisi) ve Québec solidaire (Kebek Dayanışma Partisi).
Geleneksel iki partinin dışında (Liberal Parti ve Kebek Partisi) adından da anlaşılacağı üzere 2011 yılında Kebek Partisi’nden ayrılıp sağcı Kebek Demokratik Eylem Partisi (Action democratique du Quebec)’ni de bünyesine alan ve önderliğini uzun yılar Kebek Partisi hükümetlerinde değişik bakanlıklarda bulunan François Legault’nun yaptığı Kebek Gelecek Koalisyonu ve değişik sol oluşumların bir araya gelip 2009 yılında partileştiği, eş-sözcülüklerini Manon Massé ve Gabriel Nadeau-Dubois’nın yaptığı yenilikçi Kebek Dayanışma Partisi 1 Ekim seçimleri için yoğun biçimde çalışıyorlar.
Uzun yıllar iktidarda olan Liberal Parti’yi tahtından indiren ancak azınlık iktidarı kuran Pauline Marois önderliğindeki Kebek Partisi, kamuoyu araştırmaları kuruluşlarınca aldatılıp erken seçimlere gidince iktidarı yeniden Liberal Parti’ye kaptırmıştı.
Bunda en önemli nedenlerden biri, Liberal Parti’nin yıllarca rafa kaldırmış olduğu ‘dinsel işaretler kamu kuruluşlarında nasıl kullanılmalı’ yazanağını bulunduğu yerden indirip toplumda tartışma konusu yaratmasıydı. Bunun yanında laikliği gerektiğince anlatamayınca ‘faşistlikle’ suçlanmış, seçimleri özellikle bu nedenle yitirmiş, Kebek’i AKP gibi yolsuzlukların girdabındaki Liberal Parti’ye mahkum etmişti.
Liberal Parti’nin başına Jean Charest’den sonra Philippe Couillard geçerken, seçim yitiren bir ikinci kişi Pauline Marois da siyaseti bırakmak zorunda kaldı ve Kebek Partisi’nin başına Jean-François Lisée geçti.
Kebek Dayanışma Partisi’nde de bazı sarsıntılar ola gelip eş sözcülerinden Françoise David, ki kızkardeşi Liberal Parti’de siyaset yapan ve değişik bakanlıklardan sonra en son Yüksek Öğrenim Bakanı Hélène David’dir, siyaseti bırakınca eş-sözcülüğe Manon Massé geldi.
Bu arada, partinin ağır toplarından Kebek gençlerinin gözdesi, İranlı bir Türk aileden gelen Dr. Amir Khadir de son seçimlerde adaylığını koymayacağını bildirdi. Yerine Türk kökenli bir aday göstermek istemesine karşın, bu olanaklı olmadı ve yerine Lübnan kökenli bir aday gösterildi.
Bu uzun girişten sonra göz önünde bulunan söz konusu dört partinin gündemlerine bir göz atalım.
Toplumda, Türkiye’de olduğu gibi bir ‘seçeneksizlik’ algısı yaratılmış durumda ve bir çok kesim yine Liberal diyor.
Liberal Parti uzun yıllar iktidarda kalmanın güveniyle AKP gibi ‘bize yine güvenin, biz daha iyisini yaparız’ havalarında… Örneğin onlarca yıldır kendisi iktidarda değilmiş gibi, işsizliğe ancak biz çözüm buluruz diyor.
Philippe Couillard’ın son çıkışı, ‘öğretmenlik kurumuna saygınlık kazandıracağız; genç öğretmenlerin durumlarını düzeltecek, 1 Ekim’de yeniden iktidara geldiğimizde mesleklerinin başlarında olan öğretmenlere 8000 dolar daha fazla aylık vereceğiz; onların daha iyi koşullarda görev yapmalarını sağlayacak ve Kebek’i eğitimde dünyanın en iyi beşi arasına sokacağız’ sözünü veriyor.
‘Öğretmenlerin oyu satılık değil’
Bu söz verişlere tepki gecikmedi.
Ses, sekiz sendikayı bünyesinde barındıran ve yaklaşık 38 bin öğretmeni kapsayan Özerk Öğrenim Federasyonu (FAE)’ndan geldi ve Başkan Sylvain Mallette, ‘öğretmenlerin oyu satılık değil’ dedi.
Yazılı bir açıklama yapan Başkan Mallette, şunları söyledi: “Başbakan seçim kampanyasında iyi görünme izlenimi veriyor bize; ancak devlet okullarına ayrılan ödenekten yaklaşık 1,5 milyar dolar azalttığını unutturmak istiyor. Oysa öğretmenler aptal değil.”
FAE’nin dört yıl önce, aylık ücret çizelgesinin ilk altı kademesini ortadan kaldırmak istemesini Başbakan Philippe Couillard’ın ret ettiğini anımsatan Başkan Mallette, ‘bu önlemi somutlaştırarak bile Kebek öğretmenlerinin Kanada genelinde daha az kazanmaya devam ettiğini’ ekledi.
‘Haftada 75.00 dolar yeter’
Bu arada Philippe Couillard’ın bir radyo izlencesinde Kebek ailelerinin ‘haftada 75.00 dolara geçinebileceklerini’ söylemesi kamuoyunda geniş tepkilere yol açtı; yurttaş ‘Başbakanın çarşıdan haberi olmadığı çok belli, nerede yaşıyor acaba’ diye sordu.
Kebek Gelecek Koalisyonu önderi François Legault’nun göçmenlik alımını sınırlandırmak istemesi ve Kebek’e yerleşmek isteyen yeni göçmenlerin gelmeden önce Fransızca öğrenmeye zorlanması, başaramazlarsa alınmaması önerisi kamuoyunda büyük tartışmalara neden oldu. Özerkliği savunmadığını belirten Legault, ancak Kebek’in Kanada’da daha güçlü olması için çalışacaklarının altını çizdi. Legault iktidarlarında, yasallaşan esrarın ham maddesi olan kenevir içiminin de kahvelerde değil evlerde olmasını savunuyor.
Kebek Partisi’nin Kebek Dayanışma Partisi’ne yönelik saldırıları ise Türkiye’deki sol, sosyal demokrat parti ve oluşumlarını anımsattı. İki sosyal demokrat partiden biri olan Kebek Dayanışma Partisi’nin yükselmesini partisi için tehlikeli gören Jean-François Lisée, ‘oylar bölünmesin, gelin Liberal iktidarını birlikte yıkalım’ önerisinde bulundu. Kamuoyunda ve partisinde Manon Massé’ye yönelik saldırılarının hoş karşılanmadığını gören Lisée, Federal düzeyde siyaset yapan Kebek Bloku’nu bitirdikten sonra önderlikten ayrılıp ortalarda görünmeyen Gilles Duceppe, birden ortaya çıktı ve Kebek Partisi’ne destek amacıyla Manon Massé’ye yönelik ‘O Marksist’tir’ söyleminde bulundu.
İngilizce yayın yapan bir televizyon kanalında vermiş olduğu bir demeçte ‘kendisinin Marksist’ olduğunu söyleyen Manon Massé de tepkiler üzerine geri adım attı, ‘zamanında Renée Lévesque’e de türlü eleştirilerde bulunulmuştu, bu eleştiriler bana onun gibi onur veriyor’ dedi.
Seçim kampanyasında çevreciliği öne çıkaran Kebek Dayanışma Partisi önderi Manon Massé, Couillard’ı çevreye ihanet etmekle suçlarken, öte yandan iktidara gelirlerse şu anda 12.00 dolar olan asgari ücreti 15.00 dolara çıkaracaklarını söyledi.
Öte yandan sağlık sorunlarını öne çıkaran Kebek Partisi önderi iktidarları döneminde babalara iki haftalık babalık izni verecekleri sözünü verdi. Ailenin çok önemli olduğuna dikkat çeken Lisée, ‘günümüzde anne ve babanın çalışmakta olduğu aileler çoğunlukta ve çocuk ebeveynleriyle gerektiği kadar zaman geçiremiyor. O nedenle buna bir çözüm bulmamız gerekiyor. Kebek Partisi iktidarında ailelere saygınlığını vereceğiz’ dedi.
Müslümanlara karşı ayrımcı ve nefret içerikli paylaşımları nedeniyle iki haftada iki adayını partiden ihraç eden Jean-François Lisée, ‘görüşleri partimize uymuyor, İslam dini de tüm diğer dinler gibi çok değerli ve saygın dinlerdendir. Bizler radikalizme karşıyız sadece’ görüşünde bulundu.
‘Legault yetersiz’
Bu arada eşi Kebek Gelecek Koalisyonu önderi François Legault için Isabelle Brais ‘yetersiz biri’ yorumunda bulundu. Gazetecilerin sorularını yanıtlayan François Legault, eşinin söylemine ‘anlık bir çıkış, kendi görüşüdür, önemli değil’ yanıtını verdi.
42. genel seçimlerin yapılacağı 1 Ekim, Pazartesi günü kayıtlı 6 153 408 Kebekli seçmen 125 bölgede oy kullanmaya çağrıldı.
Oy verme işlemi saat 09.30 ile 20.00 saatleri arasında gerçekleştirilecek. Yurttaşlar oy verme sırasında geçerli bir kimlik bulundurmak zorunda.
Ömer F. Özen / Gözleyi, gözleyi… / Bizim Anadolu / 28 Eylül 2018
Paylaşın, dostlarınızın da haberi olsun…
