Last updated on 23/09/2021
Kanada’da isteksiz seçim
Trudeau daha çok güç mü kazanacak, yoksa yine bir azınlık hükümeti mi geliyor?
En son 2019 güzünde seçime giden Kanada’da, erken seçim kararı alan Başbakan Justin Trudeau, baskılar sonucu açıklamak zorunda kaldı: İsteksiz bir seçime gidiyoruz.
Ancak yine tam olarak nedenini açıklamadı.
Kanada erken bir seçime gidiyor. Mektupla oy vermenin de olanaklı olduğu Federal Seçimlerin oy verme günü 20 Eylül. Oy verme hakkı olanlar genel olarak bir hafta önce seçmen kâğıdını almış olmalılar. Oy verme hakkı olanlar, ancak herhangi bir seçmen kâğıdı ellerine geçmeyenler İngilizce https://elections.ca/ ya da Fransızca https://elections.ca/accueil.aspx adresinden bilgi edinebilirler.
Erken oy verme işlemleri sürüyor. Oy verme günü olan 20 Eylül’de uygun olmayanlar, mektupla ya da erken açılmış oy verme yerlerinde oylarını kullanabilecekler.
Öne çıkan beş büyük büyük parti, Liberal (PLC), Tutucu (PPCC), Yeni Demokrat (NPD), Yeşiller (PV/GP) ve sadece Kebek’ten seçime giren Kebek Bloku (BQ) seçim kampanyalarını sürdürüyorlar.
Yeşiller ve Kebek Bloku dışındaki partiler tüm Kanada’yı adım adım gezip seçmenlerle bir araya gelip görüşlerini paylaşıyorlar
Ayrılıkçı Kebek Bloku’nun, Federal Meclis’te sadece Kebek’in haklarını koruma amaçlı siyaset yaptığı için Kanada’yı gezme gibi bir kaygısı yok.
Yeşiller ise, özellikle parti önderi Annamie Paul, kendilerini tanıtmak için sadece seçime katılmakta olduğu Toronto Merkez seçim bölgesinde kampanyasını sürdürüyor.
Bilindiği gibi, Kuzey Amerika siyasi geleneğinde olduğu üzere parti önderleri televizyon, radyo ya da kişi olarak düzenlenen izlencelerle hep birlikte toplu olarak özgür bir ortamda karşılıklı tartışırlar, seçmenlere doğrudan seslenirler.
Bu yerel, iller ve federal boyutta bir gelenektir.
Bu seçim kampanyasında da gelenek bozulmadı ve özellikle televizyonda parti önderleri bir araya geldi.
Önce bir kamu kuruluşu olan, ancak özerk bir yapıya sahip Fransızca yayın yapan Radio Canada televizyonunda önderler ayrı ayrı izlencelerle gazetecilerin sorularını yanıtladılar. Ardından yine Fransızca yayın yapan özel TVA kanalında bu kez karşılıklı bulunarak gazetecilerin sorularını yanıtladılar ve birbirileriyle canlı olarak tartıştılar. Önderler, bir hafta sonra bu kez yine Radio Canada televizyonunda karşılıklı olarak bir araya gelip hem gazetecilerin hem de seçmenlerin göndermiş oldukları sorulardan seçilmiş öne çıkan bazı örnek sorulara yanıt verdiler ve elbette karşılıklı ataklarda bulundular. Bu yayın aynı anda 6 değişik dile çevrildi. Bunların arasında bazı yerli dilleri olduğu gibi, İngilizce, İtalyanca ve Arapça da vardı.
Bu yayından bir hafta sonra ise yine bir kamu kuruluşu olan ve özerk bir yapıya sahip İngilizce yayın yapan CBC televizyonunda önderler yine karşı karşıya geldi.
Bu anlamda, seçim kampanyasında önderlerin bir araya gelebildiği tek İngilizce yayın olmuş oldu.
Tartışılan konuların başında küresel salgının yönetimi ve sağlık, çevre sorunları, buna bağlı olarak sera gazı salımı konusu, yerli halklar bağlamında kimlik ve kültür, istihdam ve göçmenlik, adalet ve Afganistan bağlamında dış siyaset, yurttaşın yaşam düzeyi, kamu harcamaları, dil ve kimlik tanınması, ateşli silahların sınırlandırılması gibi konular geldi.
Radio Canada’daki karşılıklı tartışmada sorulan bir soruya yanıt veren Başbakan Trudeau yerli halkların dil ve kimliklerinin tanınması gerektiğini savunmasına, Kebek Bloku önderi Yves François Blanchet’nin, ‘Sayın Trudeau yerlilerin dillerinin ve kimliklerinin tanınmasını olumlu karşılıyor ancak Kebek için aynı şeyi söylemiyor’ diye müdahalede bulunması gerilimi yükseltti.
Blanchet’ye karşı sesini yükselten Justin Trudeau, ‘Sayın Blanchet, Kebekli olmayı ve Kebek’i korumayı kendi tekelinde sanıyor. Ben Kebekliyim, Kebekli olmakla övünüyorum ve öyle de kalacağım’ diye çıkıştı.
İngilizce yayınlanan CBC Televizyonu’ndaki tartışmaya ise oturumu yöneten Shachi Kurl’ın Kebek Bloku önderi Yves François Blanchet’ye yöneltmiş olduğu soru damga vurdu.
Oturum yöneticisi Shachi Kurl’ın Blanchet’ye yöneltmiş olduğu ‘Kebek’in ırkçı bir sorunu olduğunu yadsıyorsunuz, ancak 96 nolu (Fransızcanın resmi dil olması BA) yasa tasarısını ve dinsel azınlıkları, İngilizce ve başka dilleri konuşan toplumları dışlayan 21 nolu (devletin laiklik yasası BA) yasaları savunuyorsunuz. Kebek kendine özgü bir toplum olarak tanınan bir il. Ancak öteki iller için partinizin bu ayrımcı yasaları neden desteklediğini lütfen açıklar mısınız’ sorusuna, Blanchet, ‘Soru, duymak istediğiniz şu yanıtı içeriyor: Bu yasalar ayrımcı değil, Kebek’in değerleriyle ilgilidir’ diyerek yanıt verdi.
Irkçılıkla ilgili başka bir soruya yanıt verirken ‘böyle bir sorunun olduğunu daha önce de belirtmiştim, ancak konu dönüp dolaşıyor ve Kebek yabancı düşmanıdır söylemine dönüşüyor, bunu hep birlikte tartışalım’ diyen Yves François Blanchet’ye, Yeşiller Partisi önderi Annamie Paul’un, ‘kendini eğitmesi gerektiğini’ yüzüne bakmadan söylemesi üzerine ‘bu Kebek ulusuna yönelik bir hakarettir’ çıkışında bulundu. Ancak Blanchet’nin sözleri oturum yöneticisi Shachi Kurl’ce kesildi ve kendisine yanıt verme izni verilmedi.
Önderler tartışması sonrası gazetecilerin sorularını yanıtlayan Blanchet, ‘bu akşam Kebek ulusuna hakaret edilmiştir ve yanıt verilmesine de izin verilmemiştir’ dedi.
Ertesi gün ‘bunun kabul edilemez’ olduğunu açıklayan Kebek Başbakanı François Legault ise ‘Kebek’in kendi karar alma yetkinliğini kimsenin sorgulayamayacağını’ bildirdi.
Hamilton’da gazetecilerin sorularını yanıtlayan Trudeau, ‘21 (devletin laikliği) nolu yasaya karşı olduğum biliniyor. Ancak Kebekliler ırkçı değildir. Ayrıca böyle bir soru sorulması ise çok yanlış olmuştur’ diyerek görüş belirtti.
Kebek Başbakanı Legault’nun ‘Tutucu bir azınlık hükümeti iyi olur’ diyerek göz kırptığı Tutucu Parti’nin önderi Erin O’toole ise, ‘böyle bir yasayı kendisinin Meclise getirmeyeceğini, ancak Kebek Ulusal Meclisi’nin aldığı kararlara da saygı duyulması’ gereğini dile getirdi.
Diğer partilerin seçmenin 4 yıllık tercihine saygı gösterilmesi iyi olurdu görüşlerine karşı Trudeau’nun erken seçime gitme kararı alması daha çok yetki ve güç kazanma isteminden kaynaklandığına dikkat çeken uzmanlar, ufukta yine bir azınlık hükümeti olduğunda birleşiyorlar.
Bizim Anadolu / 12 Eylül 2021
Şu haber ve yazılarla da ilgilenebilirsiniz:
