Press "Enter" to skip to content

İlk Müslüman Türk Kadın Besteci

İlk Müslüman Türk Kadın Besteci, Leyla Saz

Kadınların tarih yazmaları ve tarihe yazılışları iki türlü gözardı edilmiştir.

 

 

 

 

Leyla Saz
Leyla Saz

 

İlki, onlara tarihi yazma hakkını tanımayarak gerçekleşmiştir. İkincisi de, tarih boyu ortaya koydukları gözlemleri, çalışmaları, yapıtları yokmuş gibi varsayarak ya da kadın olduklarını anmayarak yaşanmıştır. Halen de durum böyledir.

 

Bu duruma verilebilecek örnekler sonsuzdur. Örneğin, 1997 yıllında Harry Potter kitaplarını yazmaya başlayan J.K. Rowling’den yayımcısı, kitaplarının daha iyi satacağına inandığından kadın mı, erkek mi olduğunun anlaşılmayacağı bir adı kullanmasını istemiştir. Bir başka örneğe bakarsak, sinemalarda bu yıl oynayan The Imitation Game filmiyle bir kere daha yaşamına tanık olduğumuz Joan Clarke, II Dünya Savaşı sırasında şifre çözücü çalışma arkadaşlarından belki de daha başarılı olduğu halde onlardan daha az maaş alması gerekmiştir.

 

 

 

 

Cihat Aşkın ve piyanist Mehru Ensari'den Minyatürler...
Cihat Aşkın ve piyanist Mehru Ensari’den Minyatürler…

 

 

ÇYDD, izlence.
ÇYDD, izlence.

 

Bir ilkler zinciriyle Osmanlı’da Leyla Saz diye bir kadın klasik müzik bestecisi olduğunu öğrendik. Hakkında bilgi toplarken ‘anılarını yayımlayan ilk Müslüman kadın yazardır’ notuyla anımsadık Leyla Saz’ı. Katıldığımız ÇYDD (Çağdaş Yaşamı Destekleme Derneği), Türkân Saylan 6. Anma Töreni’nde yer alan kemancı Cihat Aşkın ve piyanist Mehru Ensari’nin parçalar seslendirdikleri Minyatürler adlı çalışmalarıyla, yazar ve şair olan Saz’ın besteciliğine de tanık olduk. Minyatürler adlı albüm 1998 yılında çıkmış. Türkiye’de klasik müzik dalında en çok satan albüm olmuş Minyatürler. Albümde besteci Leyla Saz’ın da bir bestesine (Neşide-i Zafer) yer verilmiş. 1850-1936 yıllarında yaşamış olan Leyla Saz şöyle tanınıyor: Osmanlı İmparatorluğu‘nun son dönemi ve Türkiye Cumhuriyeti‘nin ilk yıllarına tanıklık etmiş, bu dönemde yaşanan kültürel geçiş sürecini eserlerine yansıtmış bir sanatçıdır.

 

Saz’ın çeşitli makam ve usullerde 200 kadar bestesi olmuş. Bostancı’daki köşkünde çıkan bir yangınla bunların pek çoğu kaybolmuş, günümüze 52 eseri ulaşmış. Hicaz makamında, Seni sevda çiçeğim, tac-ı serim (https://www.youtube.com/watch?v=iAjbczmUXqg) ve Zevk-i sevda duymadın aşık-perestar olmadın sevilen şarkıları.

 

Leyla Saz bestelerinin sözlerinin çoğunu kendisi yazmış. Diğer bestelerinde ise dostları Süleyman Nazif, Recaizade Mahmud Ekrem Bey, Yaşar Şadi, Nabi-zade Nazım, Samih Rıfat, Arif Hikmet Bey ve Şair Nigâr Hanımın şiirlerini kullanmış.

 

Cumhuriyetin ilk yıllarının Akdeniz Marşı olarak tanınan ve sevilen “Yaslı Gittim Şen Geldim” marşının da bestecisi Leyla Saz.

 

Tüm Yazıları»

 

Beste Barki / İlk Defa / Bizim Anadolu / Ağustos 2015

 

 

 

Paylaşın, dostlarınızın da haberi olsun..

    Share with your friends / Partagez avec vos amiEs / Dostlarınızla paylaşın...