AKP ve MHP’nin ‘Dezenformasyon Yasası’ adıyla hazırladığı 40 maddelik ‘sansür’ yasası TBMM Genel Kurulu’nda kabul edilerek yasalaştı.
İktidarın basına ve toplumsal paylaşım ortamlarına büyük kısıtlama getirecek 40 maddelik yasa tasarısı muhalefet partilerinin karşı çıkmalarına karşın TBMM’de AKP ve MHP’li milletvekillerinin oylarıyla kabul edildi.
Paylaşım yapana da hapis
Önergenin 29’uncu maddesiyle, “halkı yanıltıcı bilgi yayma suçu” gerekçesiyle gazeteciler ve toplumsal paylaşım ortamlarını kullananlar 3 yıla kadar hapis cezası alabilecek. Bu maddeyle haklarında dava açılacak kişiler tutuklu yargılanabilecek.
Yasaya göre, toplumsal paylaşım ortamlarında halk arasında ‘endişe, korku veya panik yaratmak amacıyla’ ülkenin iç ve dış güvenliği, kamu düzeni ve genel sağlığı ile ilgili gerçeğe aykırı bir bilgiyi, kamu barışını bozmaya elverişli biçimde açıktan yayan kimse hapis cezasıyla cezalandırılacak.
Önergenin 31’inci maddesiyle, İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanunu’nun 6. maddesinin a bendine ekleme yapıldı. Erişim Sağlayıcıları Birliği’ne internet sitelerindeki tüm içeriğin çıkarılması ve/veya erişimin engellenmesine yönelik karar alma yetkisi verildi. Birlik isterse bu kararını ilgili içerik veya yer sağlayıcının internet sayfalarından tespit edilebilen elektronik posta adreslerine bildirebilecek.
MİT’e özel düzenleme
Önergedeki 32’nci maddeyle, İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanunu’nun 8’inci maddesine “Devlet İstihbarat Hizmetleri ve Milli İstihbarat Teşkilatı Kanununun 27. maddesinin birinci ve ikinci fıkrasında yer alan suçlar” hükmü eklendi.
Buna göre Milli İstihbarat Teşkilatı’nın (MİT) görev ve eylemlerine ilişkin bilgi ve belgeleriyle MİT üyeleri ve ailelerinin kimlikleri, orunu gibi bilgilerin yer aldığı internet içerikleri Erişim Sağlayıcıları Birliği tarafından çıkarttırılabilecek. Önergenin 33’üncü maddesinde, Erişim Sağlayıcıları Birliği’nin mahkemenin kararı sonucu aldığı verilen içeriğin çıkartılması ve erişimin engellenmesi işlemlerine kararı veren mahkemede itiraz edilebileceği düzenlendi.
Temsilci zorunluluğu
Türkiye’den günlük erişimi bir milyondan fazla olan yurtdışı kaynaklı toplumsal ağ sağlayıcılarının Erişim Sağlayıcıları Birliği’ne bildireceği gerçek kişilerin Türkiye’de oturması ve Türkiye Cumhuriyeti yurttaşı olması zorunlu hale geldi. Türkiye’den günlük erişimin on milyondan fazla olması halinde; yurtdışı kaynaklı toplumsal ağ sağlayıcı tarafından belirlenen gerçek veya tüzel kişi temsilcinin, toplumsal ağ sağlayıcının sorumlulukları saklı kalmak kaydıyla teknik, yönetimsel, hukuksal ve parasal yönden tam yetkili ve sorumlu olacak. Temsilci gerçek kişi değil tüzel kişiyse, doğrudan toplumsal ağ sağlayıcı tarafından sermaye kuruluşu biçiminde kurulan bir temsilcilik açılması zorunlu olacak.
‘Millet söndürecek’
MHP Genel Başkan Yardımcısı Feti Yıldız, 29’uncu maddenin geçmesiyle beraber toplumsal paylaşım ortamı cıvıltıdan “Yalancının mumu 17.30’da söndürüldü” dedi.
CHP Grup Başkanvekili Özgür Özel ise, Yıldız’ın gönderisini alıntılayarak, “Mumunuzu sandıkta millet söndürecek, bu madde de iktidarımızın ilk haftasında iptal edilecektir” dedi. Özel paylaşımında şöyle dedi:
‘Hepimiz biliyoruz ki bu madde, muhalifleri hedef almakta basına sansür getirmektedir. Yalan ile derdiniz olsa her gün Genel Başkanınıza sarayın yalanlarını prompterdan okutmazsınız. ‘Mumunuzu sandıkta millet söndürecek bu madde de iktidarımızın ilk haftasında iptal edilecektir.’
Cumhur İttifakı Sansür Anısı Çektirdi
AKP ve MHP’li vekiller, Sansür Yasası’nın yasalaşmasının ardından beraber anı fotoğrafı çektirdi.
Tepkiler
‘Gerçekleri yazmayı ısrarla sürdüreceğiz’
Toplumsal paylaşım ortamlarında yasanın geri çekilmesi çağrısı yapan basın meslek örgütleri, gazeteciler, siyasi parti temsilcileri, milletvekilleri ve pek çok yurttaş “#SusmakYok” dedi.
Paylaşılan bazı tepkiler şöyle:
Türkiye Gazeteciler Sendikası: Sus dedikçe yazacağız. Sus dedikçe konuşacağız. Sansür yasasına boyun eğmeyeceğiz!
DİSK Basın-İş: ‘Sadece çıplak sesimiz kalsa bile, sadece kalemimiz kalsa bile elimizde, sadece kameramız kalsa bile yazmaya, anlatmaya, kayıt altına almaya ve insanlara hakikati ulaştırmaya devam edeceğiz!’
Gazeteci Dayanışma Ağı: Sesimizi kısmaya çalışan Sansür Yasası’na susmak yok. “Sus” dedikçe konuşacağız!
Dicle Fırat Gazeteciler Derneği: Şartlar ne olursa olsun, baskıların ve sansürün şekli ne olursa olsun susmak yok diyeceğiz. Yazmaya, anlatmaya, kayıt altına almaya ve insanlara hakikati ulaştırmaya devam edeceğiz!
Gazetecilikte Kadın Koalisyonu: Onlar olmasa gerçekleri bilemeyecektik. Onlar olmasa yaptıklarını saklayanlar daha da kazanmaya devam edecekti. Onlar olmasa hepimiz susmaya mahkûm olacaktık. Gazeteciler engellenemez, düşünce özgürlüğü yasaklanamaz, hakikatler gizlenemez. Sansür yasasına hayır!
Türk Tabipleri Birliği: “Sus” dedikçe konuşacağız, “Git” dedikçe kalacağız!
DİSK Başkanı Arzu Çerkezoğlu: Gerçek enflasyondan, gerçek işsizlikten, geçim zorluklarından bahsetmeyi bile “suç” kategorisine sokarak işçi sınıfının ve halkımızın her gün yaşadığı ve tanık olduğu hakikati değiştirmek mümkün değildir.
HDP Milletvekili Oya Ersoy: Sansür Yasası ile hedef gazeteciler, muhabirler, yazarlar ve bu ülkede yaşayan bütün halklardır. Halkların haber alma, bilgiye ulaşma hakkını gasp edemezsiniz! Susmuyoruz, korkmuyoruz, itaat etmiyoruz!
Bizim Anadolu / 16 Ekim 2022
