Diyarbakır’da güvercin kültürü
Diyarbakır çok dilli çok kültürlü bir yer. Kürtler, Ezidiler, Süryaniler, Ermeniler var. Bu çok renklilik giyimlerine de yansımış, cıvıl cıvıl renklerle donanmışlar.)
Diyarbakır’da güvercin kültürü
Günümüzde hızlı kentleşme ve benzer nedenlerle eskiye oranla biraz azalmakla birlikte, Diyarbakır’da hâlâ güçlü bir güvercin kültürüne rastlanıyor. Bu kültürün oldukça eski dönemlere dayandığı bir gerçek. Bölgede güvercinin kutsal bir kuş olarak bilinmesinin yanı sıra, haberleşme amacı ile kullanılan güvercinlerin sağladığı yararlar kuşaktan kuşağa aktarılarak kültürün devamlılığı sağlanmış. Ayrıca ölen günahsız insanların ruhunun güvercin kılığında yer yüzünde dolaştığı yolunda bölgede bir inanış bulunmaktadır. Diyarbakır’da anlatılan “Kral Kızı Efsanesi” buna iyi bir örnektir. Bütün bunların halk üzerinde yarattığı etkiler sonucu bölgede güvercin yetiştiriciliği canlılığını kaybetmeksizin günümüze kadar gelmiş.
Diyarbakır’da kale içinde bulunan eski yapıların dış kapı tokmaklarının bir kısmı güvercini simgeler şekilde yapılmıştır. “şakşak” adı verilen bu tür kapı tokmaklarının 8 ayrı çeşidi tespit edilmiştir. Eski Diyarbakır şehrini bütünüyle çevreleyen ünlü Diyarbakır surları üzerinde yer yer güvercin kabartmalarına rastlanmaktadır. Ayrıca halkın dokuduğu kilim, cicim, heybe, çorap gibi şeylerde güvercin figürleri çoğunlukla kullanılmaktadır. Bir çok yerel manide, şiirde güvercin ile ilgili konular yer almaktadır.
Diyarbakır’da gül ve ipek merakının yaygın olduğu Osmanlı Devletinin son dönemlerinde, Diyarbakır’ın ileri gelen aileleri arasında, konaklarda güvercin yetiştirilmekteydi. Bu geleneğin Diyarbakır’da 500 yıldan beri var olduğu bilinmektedir. Bu nedenle güvercinler biraz da güç ve zenginlik göstergesi olmuştur. Bugün bile bölgede fazla kuşa sahip olmak bir ayrıcalık ve mevki gibi algılanmaktadır.)
Neyse, böyle güzel bir günün sonunda dostlarla rakı içip sohbet ederek yorgunluk gidermek oldukça keyifli oldu.
Diyarbakır’ın genel yapısına baktığımda, insanların giyim tarzları modern. Tabii ki konuşmalar Kürtçe ağırlıklı. Bu arada barış sürecine çok önem verdiklerini gözlemledim.
Diyarbakır serüvenim sona erdi. Şimdi Mardin’e geçme zamanı…
Sürecek
Kıraçta Yeşeren Uygarlık önceki bölümler»
Zehra Özen / Bizim Anadolu / Mart 2016
Paylaşın, dostlarınızın da haberi olsun…
